واژگانی‌شدگی ابعاد معنایی وجهیت در صفات وجهی فارسی نگین ایلخانی‌پور[1] غلامحسین کریمی دوستان[2]

واژگانی‌شدگی ابعاد معنایی وجهیت در صفات وجهی فارسی   نگین ایلخانی‌پور[1] غلامحسین کریمی دوستان[2]   تاریخ دریافت:30/10/91                                                      تاریخ تصویب:20/5/92   چکیده در این مقاله، سه بُعد معنایی نیروی وجه، پایۀ وجه و منبع ‌ترتیب در صفات وجهی فارسی بررسی می‌شوند و نشان داده می‌شود که در صفات وجهی فارسی سه نیروی وجه الزام (برای مثال در صفت «قطعی»)، امکان (برای مثال در صفت «ممکن») و امکان قوی (برای مثال در صفت «احتمالی») واژگانی شده‌اند و نیروهای وجه الزام ضعیف، امکان ضعیف و امکان قوی‌تر در این صفات واژگانی نشده‌اند. پایه‌های وجه معرفتی (برای مثال در صفت« احتمالی») و وضعیتی (برای مثال در صفت« قابل‌اعتماد») نیز در صفات وجهی فارسی واژگانی شده‌اند مگر در صفت «ممکن» که در مدخل واژگانی آن پایۀ وجه نامشخص است و جایگاه نحوی آن تعبیر معرفتی یا غیرمعرفتی آن را تعیین می‌کند. منابع ترتیب کلیشه‌ای، گزارشی، اعتقادی، تکلیفی، هدفمند و درخواستی، هیچ‌یک در صفات وجهی فارسی واژگانی نشده‌اند و بافت تعیین‌کنندۀ آنهاست.   واژه‌های کلیدی: وجهیت، صفات وجهی، واژگانی‌شدگی، نیروی وجه، پایۀ وجه، منبع ترتیب [1] دانشجوی دکترای تخصصی زبان‌شناسی، دانشگاه تهران (نویسندة مسئول)؛ [email protected] [2] استاد گروه زبان‌شناسی، دانشگاه تهران؛ [email protected]